Islam W Praktyce

Majeed

Artykuł pochodzący z magazynu "Al Hikma" wydanie 3/2009

Zakat al-Fitr
Jałmużna z okazji zakończenia ramadanu.

Obdarowanie biednych członków wspólnoty z okazji świąt Id al-Fitr jest obowiązkiem każdego dorosłego, zdolnego do postu muzułmanina. Nie pomniejsza ona majątku ofiarodawcy, ale dwukrotnie powiększa. Dowodem na to są słowa Koranu:
I niech nie sądzą ci, którzy skąpią z tego co dał im Bóg ze Swojej łaski, że to jest lepsze dla nich (nie dawanie zakatu). Przeciwnie, to jest gorsze dla nich. W Dniu Zmartwychwstania będą oni nosić na szyi obrożę z tego, co skąpili. [Koran 3:180]
Mężczyzna będący głową islamskiej rodziny dysponując z własnych środków materialnych, przekazuje zakat al-Fitr w imieniu swoim i wszystkich podopiecznych. Zalecane, acz nieobowiązkowe jest nawet przekazywanie zakatu al-fitr również od dzieci w łonach matek.
Istnieje możliwość, aby jedna osoba rozdzieliła kwotę przeznaczoną na zakat al-Fitr między kilkoro potrzebujących, tak samo jak dopuszczalna jest sytuacja, gdy kilku muzułmanów wspierało tę samą osobę (rodzinę).
Odbiorcami zakat al-Fitr mogą być te same osoby, co w przypadku zakatu al-Adha lub sadaki. Są to ubodzy, potrzebujący, pracownicy zbierający zakat, osoby skłaniające się ku islamowi, niewolnicy i jeńcy, dłużnicy, podróżni i osoby walczące na drodze Boga. Pierwszeństwo mają zawsze ubodzy, potrzebujący i dłużnicy. Allah mówi w Koranie (co znaczy):
Jałmużny są tylko dla ubogich i biedaków, i tych, którzy przy nich pracują, i dla tych, których serca zostały pozyskane, i na wykup niewolników, i dla dłużników, i dla drogi Boga i dla podróżnego. To jest obowiązek nałożony przez Boga! [Koran 9:60]
Ilość, jaką należy rozdać w imieniu jednej osoby, to jedno "sa" (miara objętości równa trzykrotnej zawartości dwóch złączonych dłoni). Obecnie przyjmuje się, że jest to ok. kilograma.
Po przekazaniu jałmużny, rodzinie oddającej zakat al-Fitr powinien zostać prowiant gwarantujący zaspokojenie potrzeb w Id i następną noc. Jeżeli ktoś nie jest na tyle sytuowany, by przeznaczyć na jałmużnę jedno "sa" od członka rodziny, pozostawiając wikt dla podopiecznych, powinien rozdać tyle, ile jest w stanie.
Jałmużnę z okazji końca postu, jak wszystkie inne obowiązkowe lub dodatkowe, wierni powinni rozdystrybuować w swoim otoczeniu. W pierwszej kolejności między bliższą i dalszą rodziną, następnie między znajomymi i członkami lokalnej ummy. Dopiero jeżeli w danym mieści nie ma osób potrzebujących należy szukać ich w kraju, który zamieszkują i poza jego granicami.
Wybierając przedmiot jałmużny należy się zawsze kierować dobrem obdarowywanych i ofiarowywać im to, co przyniesie najwięcej korzyści. Muzułmanie nie powinni w ten sposób pozbywać się rzeczy zbędnych w ich gospodarstwie domowym.
Za czasów Proroka (PZN) i we wczesnym okresie rozwoju islamu, ze względu na poziom gospodarki, zakat al-Fitr składał się z żywności. Obecnie, według większości uczonych, w pełni dopuszczalne i usprawiedliwione jest przekazanie potrzebującym kwoty będącej równowartością tego, co należałoby kupić.
Obowiązek uiszczenia zakatu powstaje w czasie zachodu słońca w dniu poprzedzającym Id, w momencie zakończenia się ostatniego dnia postu. Jeżeli ktoś przyjmie islam po upływie tego czasu, obowiązek jałmużny go nie dotyczy, aż do kolejnego ramadanu. Podobnie w sytuacji, gdy w noc Id nastąpi ślub lub urodzi się dziecko - głowa rodziny nie ma obowiązku zakat al-Fitr za tych członków rodziny. Jeżeli któraś z powyżej wymienionych sytuacji ma miejsce przed zachodem słońca Id, zakat za te osoby jest obowiązkiem.
Zakat al-Fitr należy dostarczyć do punktu dystrybucyjnego (jeżeli taki jest), przed modlitwą świąteczną. Można to zrobić odpowiednio wcześniej, dzień lub dwa przed świętem. Jałmużna przekazana po modlitwie, jako niewypełniona w terminie określonym przez szaria, przestaje być kwalifikowana jako obowiązkowa (zakat), i zalicza się do jałmużny nadobowiązkowej (sadaka). Jeżeli istnieje jakiś powód, uniemożliwiający wykonanie tego obowiązku wiary w terminie, należy zrobić to najszybciej, jak to możliwe i będzie to uznane jako zakat al-Fitr.